BỆNH CƠ: 12. 19 ĐIỀU BỆNH CƠ

19 điều bệnh cơ trong "thiên Chí chân yếu đại luận" sách Tố vấn như sau:

B. BỆNH CƠ LỤC DÂM

8. Bệnh chứng đột nhiên phát sinh cứng đờ đều do phong tà gây ra. Thường do can phong nội động.

9. Chứng bụng trướng to đều thuộc nhiệt tà gây ra.

10. Trong bụng có thanh âm gõ vào như có tiếng trống đều là thuộc nhiệt.

11. Chứng chuột rút co cứng, bài tiết ra chất dịch dục đều là thuộc nhiệt.

12. Các chứng nôn mửa nước chua, hoặc đột nhiên ỉa chảy kiêm mót rặn đều

thuộc nhiệt.

13. Các chứng nhiệt thấy tinh thần hôn ám mù mờ, co giật co cứng đều do hỏa

tà gây ra.

14. Các chứng bực dọc, phát cuồng đều thuộc hỏa tà gây bệnh.

15. Các chứng cắn răng, răng lập cập, toàn thân run rẩy tinh thần không an

định đều thuộc hỏa tà gây bệnh.

16. Các chứng khí nghịch dồn lên đều do hỏa tà tạo thành.

17. Các chứng mu bàn chân phù thũng, đau nhức bệnh nặng có lúc kinh hãi

đều do hỏa tà gây bệnh.

18. Chứng kính thấy xuất hiện cứng gáy đều do thấp tà gây ra, chứng này có thể do phong thấp, hàn thấp, hoặc thấp nhiệt khác nhau tạo thành, nhưng bệnh cơ chủ yếu là do thấp tà.

19. Các chứng bài tiết ra chất dịch trong và lạnh đều do hàn tà gây ra.

Trong 19 điều bệnh cơ nói trên thuộc hỏa và nhiệt có 9 điều, do đó có thể thấy là bệnh hỏa nhiệt thường gặp nhất trên lâm sàng. Các chứng ngoại cảm phong, hàn, thử, thấp, táo và tinh thần ưu uất, ăn uống trệ đều có thể chuyển hóa thành hỏa nhiệt.

Chứng hỏa nhiệt chia ra hư và thực, như chứng khí nghịch dồn lên có thể do thực nhiệt, cũng có thể do âm hư nội nhiệt, cô dương vượt lên tạo thành.