BỆNH CƠ: 4. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH

Bệnh phát sinh là do Chính khí bị Tà lấn hay nói cách khác sự đấu tranh giữa Chính khí và Tà khí quyết định: nếu Chính khí mạnh hơn Tà khí thì không bị bệnh, nếu Chính khí yếu hơn Tà khí thì người ta bị bệnh. Tùy theo tương quan mạnh yếu của Tà khí với Chính khí mà bệnh nặng hay nhẹ.

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH BAO GỒM: (TRỪ CHẤN THƯƠNG)

1. Ngoại tà

Lục khí: Phong, Hàn, Thử Thấp, Táo, Hỏa ở trạng thái bình thường là sáu thứ khí tối cần thiết cho sự sống, nhưng nếu chúng Thái quá hay Bất cập thì lại là tác nhân gây bệnh gọi là LỤC DÂM, gọi là ngoại tà, biểu tà.

2. Nội tà

Nội tà là tà khí sinh ra từ bên trong cơ thể do các nguyên nhân chủ yếu:

- Thất tình là bảy trạng thái tình chí thái quá hay bất cập: Hỷ, Nộ, Ưu, Tư, Bi, Khủng, Kinh. Thất tình là yếu tố vô hình nhưng lại gây hại mạnh nhất cho cơ thể.

- Ăn uống: Ăn uống vừa đủ đảm bảo đủ chất nuôi cơ thể, nhưng ăn quá nhiều gây thừa chất, tích tụ lại thành độc tố gây hại cơ thể. Ăn thiếu chất thì cơ thể tự bị suy yếu.

- Làm việc, nghỉ ngơi: Cơ thể cần làm việc, nghỉ ngơi mới hoạt động bình thường. Nếu thái quá hay bất cập đều làm suy yếu cơ thể.

- Sinh hoạt tình dục: Mục đích chính để duy trì nòi giống, nếu lạm dụng sẽ cạn kiệt tinh huyết. Tinh hư huyết thiểu không sinh được khí, khí suy ảnh hưởng đến Thần mà chết non. "Thất nhật nhất độ phòng, Lương y bất đáo gia" vì cơ thể mất 7 ngày để phục hồi tinh huyết mới đảm bảo sức khỏe.

3. Phục tà

Phục tà (còn gọi là cố tà, cựu tà) là khí lọt vào cơ thể và nằm phục bên trong chưa phát bệnh ngay, đợi khi có điều kiện thuận lợi (ăn uống bất bình thường, tinh thần căng thẳng, mệt mỏi, thời tiết khí hậu khắc nghiệt...) và cơ thể suy yếu thì bùng phát thành bệnh.

Phục tà có quan hệ với thời tiết bốn mùa:

- Mùa Xuân bị Phong tà làm thương tổn, tà khí lưu lại đến mùa Hạ sẽ phát ra ỉa chảy.

- Mùa Hạ bị Thử tà làm thương tổn, đến mùa Thu sẽ phát sinh bệnh sốt rét.

- Mùa Thu bị Thấp tà làm thương tổn nghịch lên mà phát ra ho, phát sinh chứng nuy quyết (chân tay bại liệt, lạnh ngắt).

- Mùa Đông bị Hàn tà làm thương tổn, đến mùa Xuân sẽ phát sinh Ôn bệnh.